اصول و مقررات حاکم بر رفتار مأموران اقتصادی دولت در اسلام (بازخوانی و تبیین و تفسیر نامه 25 نهج‌البلاغه)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دکترای اندیشه‌ی معاصر مسلمین جامعه المصطفی العالمیه
چکیده
نوشتار پیش‌رو کوشیده نامه 25 نهج‌البلاغه را که در مقام تبیین اصول و مقررات حاکم بر رفتار مأموران اقتصادی دولت اسلامی است، به تحلیل و تفسیر بگیرد. این نامه‌ی امام علی(ع) متکفل شرح وظایف کارگزاران اقتصادی دولت اسلامی در مورد جمع‌آوری زکات است. سه موضوع مهم این مسئله، یعنی «اعتماد به مردم در گردآورى مالیات اسلامى»، «آداب گردآورى زکات و حقوق بیت‌المال» و «رعایت کامل حقوق حیواناتی که زکات به آن‌ها تعلق گرفته» است، از مسائل محوری این دستورالعمل اقتصادی حاکم جامعه‌ی اسلامی است. مقاله حاضر که با روش تحلیلی-توصیفی سامان یافته است، هدفش تبیین مسئله‌ی اساسی اخذ زکات که یک نوع مالیات اسلامی و سنتی است، فرایند جمع‌آوری و توزیع این حق الهی بین مستحقین؛ و رعایت کامل حقوق حیوانات است؛ بنابراین، یافته‌های تحقیق چند مسئله را مورد تأکید قرار می‌دهد: یک) اعتماد به‌مثابه‌ی سرمایه اجتماعی؛ به این معنا که بین نظام اسلامی و شهروندان باید اعتماد متقابل حاکم باشد، مردم به حکومت و حکومت به مردم اعتماد داشته باشد. دو) کنشگران اقتصادی دولت اسلامی باید تقوای الهی را مراعات کنند و در حفظ حرمت، شخصیت و کرامت اصحاب زکات نهایت تلاش را داشته باشند. سه) حمایت همه‌جانبه از حقوق حیوانات زکوی. چهار) امین بودن کارگزاران اقتصادی (مالیات گیرندگان) دولت و این مسئله که زکات جمع‌آوری‌شده در اسرع وقت و سالم، به دست حاکم شرع برسد تا طبق رهنمود قرآن کریم و سنت پیامبراکرم(ص) بین مستحقین تقسیم گردد.
کلیدواژه‌ها
)